Hul - Bathmen

't Hul - Bathmen

't Hul is volgens de Boerderijnamen-kaart van Bathmen een van de oudere boerderijen van Bathmen (zie nr. 104) en werd ook wel als 't Hull of Hulleman aangeduid. Ook is er sprake van het Kleijne Hul. De oudste vermelding in de archieven stamt uit 1550.

Eigenaars

In het Rechterlijk Archief Bathmen zijn meerdere akten te vinden die overdracht van eigendom of belening van 't Hul betreffen.
Begin 1634 werd vrouwe Geertruid(t) van Bolleren, weduwe van Evert Willems, zadelmaker, en moeder van 'goldsmit' Lambert Everts, uit Deventer eigenaresse van 'katerstede Het Hull'. De koopsom van 250 goudgld à 28 stuivers blijft zij de voormalige eigenaar, Hendrick Gerrits, schuldig.
In 1654 wordt 't Hul opnieuw verkocht. De echtelieden Frank Werners en Elisabeth Jans verkopen dan hun 'katerstede het Hul' aan Jan Gerrits Hulman en Anneke Hendriks. Gezien de toevoeging Hulman zullen zij de boerderij zelf bewoond hebben.
In 1679 verkopen zij de 'keuterstede het Hul' aan Harmen Seijnen en Fenneke Berents.
In 1721 vinden we de momberstelling van Harmen Jansen Hulleman in verband met zijn tweede huwelijk.
In 1752 geven Hermen Jansen Hulleman en (zijn tweede vrouw?) Grietjen Hendriksen hun 'katerstede Hulleman' als pand voor een lening van f. 1450,= van Willem Barvelink en Geertruid Derksen.
Twee jaar later verkopen zij hun 'plaatsje Hullemans' voor de helft aan Jannes Scheffer en Willemina La Baar/Laboor, en de andere helft aan Gerrijt Haitink/Hoitink, en Janna Seijsemakers/Zeisemaker die het in 1756 weer verkopen aan Gerri(j)t Jansen Wilmink, onderscholte te Bathmen, en IJzabella/IJsabella Bessums. Het 'huis, hof en wat grond' dient op enig moment als onderpand voor een lening van f 1300,- van H.G. Jordens.

Anno 1765 wordt de katerstede 'het Hull met het Spijker en onderhorige landen' opnieuw verkocht. Ditmaal door mejuffrouw M.C.H. Lemmerherten, weduwe van wijlen de sous luitenant en plaatsmajor A. Webern aan Monsieur Garrit Frolijk en Peternelle/Petronella Ooms, en Willem van Ark en Aaltje Teunissen.
Garrit Frolijk en echtgenote lenen anno 1775  f 1100,- bij burgemeester Hendr. Hagedoorn en geven hun 'erve en goed het Hul' in onderpand.
Jacob Vrolijk en zusters verkopen in 1790 aan Leijda Kocks, weduwe van Derk Roeterdink, hun 'katerstede het Hul' en lossen hiermee de lening van (hun vader) Garrit van 1775 af.
Deze helft komt blijkbaar in handen van Berentjen Bruntink, echtgenote van Hendrik Bielderman en Carel Roeterdink, die bij haar overlijden anno 1811 'katerstee Het Hul' overdraagt op haar drie kinderen uit het huwelijk met Hendrik Bielderman.
Een historische omschrijving van de ligging van de boerderij uit de verkoopakte anno 1654: katerstede het Hul, boerschap Dorth, aan de zuid mars, oostwaarts aan Bredenoords kamp, westwaarts aan Groot Klouwenberg's landerijen zoals het daar in zijn vierkant ligt, met bijbehorende uitdrift, huis en berg. Belast met een spint rogge en 2 blanken (?) jaarlijks, vrij en allodiaal maar tiendbaar,
resp. 1756: Hulleman, huis, berg en schuurtje, allee met opgaande bomen, zijnde eiken, dennen en vruchtbomen. 1 Vuurstee, 1 spint rogge uitgang, 1( stuiver aan Hendrik Lamberts en Costes gerechtigheid, f 6.06.- verponding.
Anno 1811 is de beschrijving erg zakelijk geworden: Dortherhoek nummer 30, nieuw nummer 71.
De boerderij ligt vandaag de dag ten zuiden van het dorp Bathmen in de driehoek gevormd door het dorp Bathmen en de buurtschappen Dortherhoek en Zuidloo pal ten zuiden van de Autoweg A1 aan de Steginksweg.

Pachters/Bewoners

Jan Gerrits Hulman en Anneke Hendriks zijn de bewoners van 't Hul anno 1654, zie boven.
Harmen Seine/Seijnen en Jenneken Berends worden in het lidmatenboek van Bathmen anno 1690, 1691 en 1692 aangeduid met `op (de) Hul(l)`.
Hun zoon Jan Harmens trouwt met Jenneken Wilms en krijgt zes kinderen. Hij wordt ook aangeduid met Hul(le)man. Hun oudste zoon Willem vertrekt naar de boerderij Leussink. De tweede zoon Harmen Jansen krijgt anno 1721 de gehele boerderij ´t Hul in bezit. Hij krijgt in totaal 10 kinderen waarvan twee uit zijn eerste huwelijk. Willem Hulleman, zoon uit het tweede huwelijk, neemt vermoedelijk de boerderij over.
Willem Alberts Vriezekolk (1747-1794) is na zijn huwelijk in 1785 in Almen met Grietjen Gerrits Nijland (1762-1798) vermoedelijk tussen mei 1786 en augustus 1789 gaan wonen op 't Hul.
Willem werd geboren op de boerderij Vriezekolk in Harfsen als oudste zoon uit het tweede huwelijk van Albert Reints Vriesekolk en Derksken Jansen en gedoopt in Almen anno 1747 (zie 't Vriezekolk - Harfsen). Zijn vrouw Grietjen werd geboren in Laren (G.) in 1762. Op 't Hul worden uit dit echtpaar in ieder geval twee kinderen geboren: Derk Jan en Willemken. Of de oudste zoon Albert ook op 't Hul is geboren is speculatief. Zijn doop heeft weliswaar in Bathmen plaatsgevonden maar in die inschrijving staat geen verwijzing naar 't Hul. Alle drie kinderen leven nog bij het overlijden van hun vader Willem anno 1794, zie de momberstelling.
Willem's weduwe Grietjen Gerritsen Nijland hertrouwt in maart 1795 met Hendrik Jan, zoon van Gerrit Schoonhagen. Zij overlijdt in Bathmen in 1798. Na het overlijden hertrouwt Hendrik Jan Schoonhagen met Teune/Teuntjen Hendriks Beltman. Op Hulleman worden vervolgens twee zonen geboren: Gerrit Jan (5-7-1799) en Hendrik (2-8-1802). De derde zoon, Albert, wordt geboren op 3-8-1804. Op dat moment is dit echtpaar blijkbaar verhuisd naar Plaskamer (= Plasman?) in Zuidloo. De drie kinderen Vriezekolk zullen na het overlijden van hun vader door hun moeder en stiefvader zijn opgevoed. Maar wat gebeurt er als hun moeder op haar beurt overlijdt en hun stiefvader hertrouwt? Blijven ze bij dit gezin wonen of worden ze ergens "uitbesteed"? Alleen Derk Jan Vriezekolk (1791-1875) blijft blijkbaar tot 1815 in Bathmen wonen gezien zijn lidmaatschap van de NG gem. Bathmen op 25-3-1815. Korte tijd later vertrekt hij met attestatie naar Almen waar we hem terugvinden op de boerderij 't Koersel.
Ik veronderstel dat Willemken als Willemken Hulleman op 9-5-1809 is overleden en begraven. Wat er van de oudste zoon Albert is gebeurd na 1794 is vooralsnog onbekend.
Anno 1806 is spake van bewoning van 't Hul door Janna (Jansen) Oldwater, weduwe van Willem Plasman.

Recente informatie

Een sfeerimpressie van recente datum in opdracht gemaakt t.b.v. verkoop van de boerderij met bijgebouwen en 1 ha weiland. NB de getoonde boerderij stamt uit 1901 resp. 1904 (gevelsteen achterhuis). Blijkbaar is de boerderij herbouwd aan het begin van de 20-ste eeuw. Het huidige adres is Steginksweg 9, Zuidloo.

Referenties

• Boerderijnamenkaart Bathmen, uitgegeven ter gelegenheid van het 12 1/2 jarig bestaan van de Oudheidkundige Kring Bathmen in april 1993. Een origineel exemplaar van deze kaart is te vinden op boerderijmuseum De Pothaar in Bathmen.
• Email van Wim Stegink d.d. 21-5-2012 m.b.t. akten in het Rechterlijk Archief Bathmen betreffende Hul/Hull/Hulleman

1791-1803, inv. nr. 9, folio 69: Grietjen Gerrits, weduwe van Willem Hulleman, wil hertrouwen. Momberstelling over 3 onmondige kinderen. Mombers worden Jan Brink en Jan Groot Clouwenbarg

• OTGB transcriptie van het Doopboek Bathmen 1714-1769 (RBS 28 en 29, Rijksarchief in Overijssel, Zwolle), 1999, Z. Hissink-Kerkdijk, H. te Hasseloo en J.C. Klompenhouwer

p. 56: 07.04.1748 Geesken, d. van Jan Bonke en Henders Henrikzen in den Dortherhoek.
p. 70: 06.02.1757 Jenneken, d. van Jan Bonke en Henders Henriks.

• OTGB transcriptie van het Doopboek Bathmen 1770-1811 (RBS 29 en 30, Rijksarchief in Overijssel, Zwolle), 2000, Z. Hissink-Kerkdijk en J.C. Klompenhouwer

p. 23: 21.05.1786 Gerrit, z. van Harmen Hulleman en Jenneken Bonke
p. 28: 16.08.1789 Albert, z. van Willem Alberts Friesewijk en Grietjen Gerrits [Friesewijk = Vriesekolk]
p. 32: 27.11.1791 gebooren - en den 4 december gedoopt - Derk Jan, zoon van Willem Alberts Vriesekolk en Grietjen Gerrits op Hulleman in den Dortherhoek onder Bathmen. Getuige Janna Vriesekolk.
p. 35: 01.10.1792 gebooren - en den 7 gedoopt - Jan Willem, zoon van Harmen Willems Hulleman en Jenneken Janssen op Boskamp in den Agterhoek onder Bathmen. Getuige Geesken Bonke.
p. 42: 27.12.1794 gebooren - en den 4 januarij gedoopt - Willemken, dochter van Willem Vriesekolk en Grietjen Gerrits op het Hul in den Dortherhoek onder Bathmen. Getuige Janna Vriesekolk.

• OTGB transcriptie van het Lidmatenboek Bathmen 1724-1816 (RBS 137-139, Stadsarchief Deventer), 2000, Z. Hissink-Kerkdijk en J.C. Klompenhouwer

p. 32: 30.03.1769 aangenomen: ... Geesken Jansen Bonke. - met attest. vertrokken naar Markelo 04.10.1808. [ingekomen als nr. 276 op 25-06-1809 in Markelo]
p. 60: 25.03.1815 zijn voor Paschen tot lidmaten aangenomen: ... Derk Jan Vriezekolk. - Met attest. naar Almen
p. 30: 25-05-1798 Scholtus G. de Schepper, Keurnoten P. Braakman en Tonis Huisken. Ingeschreven: Hendrik Jan Schoonhagen, wedenaar met Teune Beltman, jongedochter onder Bathmen. Den 10 Junij in de kerk in de echt bevestigt.

• OTGB transcriptie van het (Onder)trouwboek Bathmen 1711-1765 (RBS 31, RA in Overijssel, Zwolle), 1999, Z. Hissink-Kerkdijk en J.C. Klompenhouwer

p. 43: 09.01.1745 Jan Gerritzen, jm. van de Grote Haer, tegenwoordig wonende aan Hannink en Henders Hendrikzen jd. aan Bonke, beide in de Dortherhoek. Alhier getroud 31.01.

• OTGB transcriptie van het (Onder)trouwboek Bathmen 1765-1811 (RBS 32 en 33, RA in Overijssel, Zwolle), 2001, Z. Hissink-Kerkdijk en J.C. Klompenhouwer

p. 17: 14.10.1785 ingeschreven: Herman Willems Hulleman jm., laatst gewoond hebbende onder Wezepe met Jenneken Janssen Bonke jd., laast gewoond hebbende onder Almen, nu beide onder Bathmen. Op attest. van Wezepe en Almen getrouwd den 6 Nov.
p. 26: 27.03.1795 ingeschreven: Hendrik Jan, zoon van Gerrit Schoonhagen, jm. van Laaren, woonende te Bathmen met Grietjen Gerritsen Nijland, weduw van Willem Vriesekolk op Hulleman onder Bathmen. Na 3 voorafgegaane zondagsche proclamatien getrouwd den 19 april.

• OTGB transcriptie van het Begraafboek Bathmen 1766-1811 (RBS 35 en 36,  Historisch Centrum Overijssel te Zwolle), 2003, Z. Hissink-Kerkdijk en J.C. Klompenhouwer. 

p. 29:  Alzoo het doodboek bij het doortrekken der Engelschen in het ongereede is geraakt, zijn deze navolgende lijken door mij in dit boek ingeschreven, van eenige aantekeningen die men naderhand nog heeft bevonden. A. Bolderink
p. 30: 25.05.1794 Willem Vriezekolk
p. 30: 11.12.1798 Grietjen Gerrits, vrouw van Willem Vriezekolk [Waarom is zij niet als vrouw van Hendrik Jan Schoonhagen vermeld?]
p. 31: 28.07.1799 Willem Plasman
p. 32: [Vanaf hier volgen weer de reguliere inschrijvingen.]
p. 33: 19.03.1806 Janna Jansen, vrouw van Willem Plasman

• OTGB transcriptie Trouwboek Laren 1684-1771, (RBS 1021), 1988, J.B. Baneman

04.04/27.04.1755 Gerrit Klooster J.M. z.v. Jan Klooster in Laren, en Janna Emsbroek J.D. v. Hermen Emsbroek in Laren.

• OTGB transcriptie Doopboek annex Lidmatenboek Laren 1684-1771, 1989, J. Dieperink, J.B. Baneman en H.A. te Hasseloo-Oldenmenger

p. 119: 11.01.1756 JANNA D. van Gerrit Klooster en Janna Emsbroek. Ehel. in Laren.
p. 122: 30.10.1757 HERMKEN, D. van Gerrit Klooster en Janna Emsbroek. Ehel. in Laren.
p. 126: 23.12.1759 JAN, Z. van Gerrit Klooster en Janna Emsbroek. Ehel. in Laren.
p. 132: 22.08.1762 GRIETJEN, D. van Gerrit Poosse en Janna Emsbroek. Ehel. in Laren. [Poosse = Klooster?]
p. 137: 16.06.1765 EVERDINE, D. van Gerrit Goosens en Janna Emsbroek. Ehel. in Oolde. [Goosens = Klooster?; verhuizing naar Nijland - Oolde tussen 1762 en 1765?]
p. 144: 11.12.1768 HERMEN, Z. van Gerrit Nijland en Janna Emsbroek. Ehel. in Oolde.
p. 148: 02.12.1770 HENDRIK, Z. van Gerrit Nijland en Janna Emsbroek. Ehel. in Oolde.
p. 163: 1724: ... Jan Kloosters, Laren, met att. na Lochem 1743. ...
p. 172: 1747 ... Janna Emsbroek in Laren ...

Trouwboek Gorssel 17.04.1670 Den 17 aprilis - Dom. misericord. - Copul. 1 maij - Aelbert Jansen soon van Jan Gerrits op ’t Hull uijt de buijrschap Dorth onder Bathmen en Jenneken Berents naegel. d. van Berent Gerrits op ’t Else uijt Harfsen onder Almen, beijde hier woonende.